Mehmetçiği vuracaklara terörist diyemeyeceğiz
    KADRİ GÜRSEL
kgursel@milliyet.com.tr Fax:(0212) 505 62 26

   
    Geçen salı günü Bağdat'taki büyükelçiliğimize bombalı intihar saldırısı düzenleyenleri nasıl nitelendirmek gerekiyor? "Iraklı teröristler" mi diyeceğiz onlara, yoksa "direnişçiler" mi? Saldırı bir terör saldırısı mı, yoksa bir gerilla eylemi mi?
    Yarın öbürgün, Türk askeri bölgeye gider ve aynı adamlar askerimizin canını yakarsa yapılacak kınama açıklamalarında, yazılacak haberlerde hangi dil kullanılacak? PKK'ya karşı kullanılan dil mi? Şöyle mi denilecek örneğin: "Türk askeri konvoyuna pusu düzenleyen Iraklı teröristler..."
    Amerikalılar Irak'ta kendi askerlerine saldıran herkese "terörist" diyor. Irak'ta objektif olarak işgalci konumundaki Amerikalıları vuran o "teröristler", bazıları için "özgürlük savaşçısı". Soğuk savaş yıllarında da Amerikalıların "özgürlük savaşçısı" dedikleri, başkaları için "terörist"ti.
   
    Kafalar çok karışık
    Bütün bunlar aklıma nereden geldi, onu da söyleyeyim: Bazı televizyonlar haberi duyururken "Bağdat Büyükelçiliğimize terörist saldırı" diye altyazı geçtiler. Türk Dışişleri Bakanlığı yaptığı açıklamada olayı "terörist saldırı" olarak niteledi. Bazı köşe yazarları da aynı nitelemeyi kullandı.
    Terörizm, belalı bir sözcük. Belalı, çünkü dünya, tanımı üzerinde henüz uzlaşabilmiş değil. Yüzlerce terörizm tanımı var. Bir kafa karışıklığıdır sürüp gidiyor. Hem dünyada, hem de Türkiye'de tek bir terörizm tanımı üzerinde uzlaşılamadığı sürece de bu kafa karışıklığı devam edecek.
    Nedir peki bu terörizm? Bu sözcüğü PKK terörizmi yıllarında her gün yüzlerce kez kullandık; ama anlamını kamuoyunda doğru dürüst tartışmadık. Kimsenin işine mi gelmedi, insanlar korkuyor muydu, yoksa düşünce tembelliği miydi? Belki de üçü birden geçerliydi.
   
    Peki, terörizm nedir?
    Ben bu soruyu elçiliğe düzenlenen saldırıdan iki hafta önce İstanbul'da söyleşi yaptığım İsrailli bir kontr - terör uzmanına yönelttim. İsrail, terörizmden en çok çeken ülkelerin başında geldiği için bu konuda zengin bir entellektüel birikime sahiptir.
    Soruyu sorduğum uzmanın adı Boaz Ganor. Kendisi İsrail'deki Kontrterörizm Uluslararası Politika Enstitüsü'nün kurucusu ve başkanı. Kendisini 1999'da İsrail'de izlediğim terör konulu bir konferansta da dinlemiştim.
    Ganor'un terörizm tanımı tek cümleyle şöyle: "Terörizm, siyasi amaçlara varmak için sivillere karşı planlı olarak kullanılan şiddettir."
    Ganor bu tek cümlelik, kısa ve net tanımın açılımını da şöyle yaptı:
    "Terörle mücadele ederken kendimize sormamız gereken ilk soru terörizmin ne olduğudur. Terörizm bir suç eylemi midir? Yoksa bir savaş eylemi mi? Her şeyden önce terörizmin bir savaş eylemi olduğunu söylemeliyim. Ama haksız ve suç teşkil eden bir savaş eylemi... Ama bir savaş eylemi... Terörizm bir amaç değildir; bir amaca hizmet eden bir araçtır. Amaç siyasi olabilir, sosyal, ekonomik, dinsel, ideolojik veya ulusal olabilir. Bu amaçlara ulaşmaktaki taktiktir terörizm.
    Cenevre Sözleşmesi'ne göre bir asker bilinçli şekilde sivilleri hedef aldığında bu bir savaş suçudur. Devletler arasında geçerli olan, sıra örgütlere gelince geçerli olmuyor. Ben bu etik kuralı örgütler için de geçerli kılalım diyorum."
   
    Gerillanın farkı
    Ganor'un şu sözleri PKK eylemlerinin ve Irak'taki bugünkü durumun tanımlanmasına da yardımcı olabilir:
    "Terörizm ve gerilla savaşı arasında bir ayrım yapıyorum. Gerilla savaşı politik amaçlara ulaşmak için askeri hedeflere karşı şiddetin planlı olarak kullanılmasıdır. Terörizm ise şiddetin aynı amaçla sivillere karşı kullanılmasıdır. Bir örgüt aynı amaçla, aynı anda hem terörizmi hem de gerilla savaşını kullanabilir. Uluslararası topluluk amaçlarla yöntemleri birbirinden ayırması gerektiğini anlamalı."
    Ben kendi adıma Ganor'un tek cümlelik terörizm tanımına katılmak ve bunun uluslararası toplumun üzerinde anlaşabileceği bir temel olabileceğini düşünmekle birlikte, aynı zamanda terör tanımının daha geniş kapsamlı tutulabileceği görüşündeyim.
   
    O Çeçenler teröristti
    Ganor'un tanımına göre, PKK sivilleri katlettiği için teröristtir. HAMAS, İslami Cihad ve Mescidi Aksa Şehitleri Tugayı gibi Filistin örgütleri İsrailli sivilleri katlettiği için teröristtirler. Türkiye'de gemi kaçıran, otel basıp masum insanları rehin aldıkları halde bazı çevrelerden nedense anlayış gören Çeçen eylemciler katışıksız teröristtir.
    Türkiye'nin Bağdat'taki büyükelçiliği bir askeri hedef olmadığına göre buraya karşı düzenlenen saldırı, Ganor'un tanımına göre bir terör eylemidir. Büyükelçilikler her şartta dokunulmazlığa sahip olduklarından bu saldırı aynı zamanda bir "savaş suçu"dur.
    Ancak, Türk askeri Irak'a gider ve orada saldırıya uğrarsa, saldırganları terörist olarak nitelemek mümkün olmayacaktır.
    Bu tanımdan çıkarılabilecek başka bir sonuç da sivillere karşı siyasi amaçla şiddet uygulayan devletlerin de teröre bulaşmış olduğudur.
    Terörün ne olduğunu net biçimde tanımlamadan onu lanetlemek mümkün değil.